هر آنچه باید در مورد سرطان پروستات و خطرات آن بدانید

سرطان پروستات دومین سرطان شایع در مردان (پس از سرطان پوست) و یکی از علل اصلی مرگ و میر ناشی مخصوصا در افراد مسن است. در این مقاله، هر چیزی که باید در مورد این سرطان بدانید (از جمله علل، علائم، تشخیص، گزینه‌های درمانی و موارد دیگر) پوشش داده شده است. لازم به ذکر است که اطلاعات مندرج در این مقاله صرفا جهت کسب اطلاعات است و نمی تواند جایگزین ویزیت پزشکی باشد.

سرطان پروستات چیست؟

پروستات یک غده کوچک است که در قسمت تحتانی مجرای ادرار در مردان واقع شده و بخشی از سیستم تناسلی آنان را تشکیل می‌دهد. این غده به اندازه یک گردوی کوچک است و به شکل یک حلقه دور لوله ادراری قرار می گیرد. به طور دقیق تر، این غده درست در زیر مثانه و جلوی راست روده قرار دارد.

عملکرد اصلی این غده تولید مایع منی است که به انتقال و تغذیه اسپرم کمک می کند. سرطان یا کنسر پروستات زمانی رخ می دهد که سلول های غده پروستات، به صورت خارج از کنترل رشد کرده و تومورهایی را تشکیل می دهند. در صورت عدم درمان، می تواند به سایر قسمت های بدن مانند استخوان ها گسترش یابد و درگیری غدد لنفاوی در سرطان پروستات را به همراه داشته باشد. در ادامه می توانید عکس پروستات سرطانی را مشاهده نمایید.

علت سرطان پروستات چیست؟

علت سرطان پروستات هنوز به طور دقیق مشخص نشده‌اند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل مختلفی ممکن است در ایجاد این نوع سرطان نقش پررنگی داشته باشند. برخی از عوامل و فاکتورهایی که با افزایش خطر ابتلا به این کنسر مرتبط هستند عبارتند از:

• سن و سال: این سرطان بیشتر در مردان بالای ۵۰ سال دیده می شود و با پیشرفت سن شیوع بیشتری پیدا می‌کند.
• عوامل ژنتیکی: وجود تاریخچه خانوادگی سرطان پروستات ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. بنابراین، ژن‌های وارثی ممکن است نقشی در ابتلا به این نوع سرطان داشته باشند.
• فاکتورهای محیطی: برخی عوامل محیطی مانند مواد شیمیایی مضر یا تغذیه نامناسب ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا کنسر پروستات شوند.
• ترکیبات هورمونی: تغییرات در سطوح هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون ممکن است در ایجاد سرطان نقش داشته باشد.

نکته مهمی که میبایست در این خصوص بدانید این است که بیشتر موارد سرطان پروستات به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی، و رفتاری ایجاد می‌شود و هنوز به دقت درک نشده است.

علائم سرطان پروستات چیست؟

علایم سرطان پروستات ممکن است شامل مشکل موارد زیر باشد:

• مشکل در ادرار کردن
• جریان ضعیف ادرار
• مشاهده خون در ادرار یا مایع منی
• و درد در ناحیه کمر یا لگن

با این حال، سرطان پروستات در مراحل اولیه خود ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، به همین دلیل غربالگری در این خصوص منظم ضروری است.

نحوه تشخیص این سرطان چگونه است؟

تومور پروستات را می توان از طریق انواع آزمایشات غربالگری، از جمله آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)، معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) و بیوپسی پروستات شناسایی کرد.

اگر یک شخص مشکوک به سرطان در این غده باشد، ممکن است آزمایش های تشخیصی بیشتری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی برایش تجویز شود. این آزمایش‌ها می‌توانند به تعیین مرحله و وسعت سرطان کمک کنند، که در نهایت برای ایجاد یک برنامه درمانی مناسب ضروری خواهند بود.

علائم سرطان پروستات بدخیم در مراحل پیشرفته چیست؟

سرطان پیشرفته پروستات که به عنوان آدنوکارسینوم پروستات نیز شناخته می شود، اغلب به کندی پیشرفت می کند و ممکن است در مراحل اولیه علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با این حال، با پیشرفتش و تبدیل شدن به سرطان پروستات بدخیم می تواند علائم زیر را بروز دهد:

• مشکلات ادراری: این یکی از شایع ترین علائم سرطان پروستات پیشرفته است و می تواند شامل تکرر ادرار، به ویژه در شب (شب ادراری)، جریان ضعیف ادرار، مشکل در شروع یا توقف ادرار، و احساس تخلیه ناقص مثانه است.
• خون در ادرار یا منی: وجود خون در ادرار (هماچوری) یا مایع منی (هماتوسپرمی) ممکن است نشان دهنده کنسر پروستات باشد. با این حال، این علائم همچنین می تواند ناشی از شرایط دیگر باشد.
• اختلال نعوظ: مشکل در دستیابی یا حفظ نعوظ می تواند یکی از علائم سرطان پروستات باشد، اگرچه می تواند توسط عوامل مختلف دیگری نیز ایجاد شود.
• درد لگن: ناراحتی، درد یا درد در ناحیه لگن، کمر یا ران ممکن است با پیشرفت سرطان رخ دهد.
• درد استخوان: در آخرین مرحله سرطان پروستات که تومور به استخوان ها گسترش یافته است (متاستاز)، علائمی چون درد استخوان، به ویژه در ناحیه کمر، لگن و لگن ایجاد می شود. این درد ممکن است مانند یک درد عمیق احساس شود یا تیز و شدید باشد.
• کاهش وزن و خستگی: کنسر پیشرفته پروستات می تواند منجر به کاهش وزن ناخواسته و خستگی یا ضعف شود.

مرحله بندی کنسر پروستات به چه شکلی است؟

کنسر پروستات معمولاً با استفاده از سیستم TNM که مخفف تومور، گره و متاستاز است، مرحله‌بندی می‌شود. مرحله T به اندازه و وسعت تومور اولیه اشاره دارد، در حالی که مرحله N به گسترش سرطان به غدد لنفاوی مجاور اشاره دارد. مرحله M (آخرین مرحله سرطان پروستات) نشان می دهد که آیا کنسر به اندام های دور مانند استخوان ها یا ریه ها گسترش یافته است یا خیر.

درمان سرطان پروستات چیست؟

درمان سرطان پروستات بسته به مرحله‌ی بیماری، وضعیت سلامت عمومی بیمار و سایر عوامل متفاوت است. در اینجا تمام روش‌های درمان سرطان پروستات را توضیح می‌دهم:

نظارت فعال (Active Surveillance)

این روش برای مردانی که سرطان پروستات با پیشرفت آهسته داشته یا تومور کوچکی که علائم ایجاد نمی‌کند استفاده می‌شود. در این روش، بیمار به طور منظم آزمایشات PSA (آنتی‌ژن اختصاصی پروستات)، معاینات پروستات و گاهی بیوپسی انجام می‌دهد تا هرگونه تغییر در وضعیت سرطان را مانیتور کنند.

جراحی (Surgery)

در جراحی پروستاتکتومی رادیکال (Radical Prostatectomy) ، تمام غده پروستات و گاهی بافت‌های اطراف آن برداشته می‌شود. این روش به دو صورت باز (open surgery) یا لاپاروسکوپیک (laparoscopic surgery) انجام می‌شود.

پرتودرمانی (Radiation Therapy)

• پرتودرمانی خارجی (External Beam Radiation Therapy): اشعه‌های پرانرژی از دستگاهی خارج از بدن به سمت پروستات تابانده می‌شود.
• براکی‌تراپی (Brachytherapy): در این روش، مواد رادیواکتیو کوچک به طور مستقیم درون پروستات کاشته می‌شوند که اشعه به طور مستقیم به سلول‌های سرطانی تابانده می‌شود.

هورمون‌درمانی (Hormone Therapy)

این روش برای کاهش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) استفاده می‌شود که می‌توانند رشد سرطان پروستات را تحریک کنند. روش‌های مختلفی برای انجام این درمان وجود دارد:

• آنالوگ‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH Analogs) این داروها تولید تستوسترون توسط بیضه‌ها را متوقف می‌کنند.
• آنتی‌آندروژن‌ها (Anti-androgens) این داروها از اثرات تستوسترون در بدن جلوگیری می‌کنند.
• برداشتن بیضه‌ها (Orchiectomy) این عمل جراحی برای برداشتن بیضه‌ها و کاهش تولید تستوسترون است.

5. شیمی‌درمانی (Chemotherapy)

شیمی‌درمانی برای سرطان پروستات پیشرفته استفاده می‌شود. این روش شامل استفاده از داروهایی است که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. این داروها به طور سیستمیک در بدن پخش می‌شوند و می‌توانند به سلول‌های سرطانی در سایر نقاط بدن نیز حمله کنند.

6. ایمونوتراپی (Immunotherapy)

این روش شامل استفاده از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان است. یکی از روش‌های ایمنوتراپی برای سرطان پروستات، واکسن sipuleucel-T است که سلول‌های ایمنی را در آزمایشگاه تغییر می‌دهد تا به سلول‌های سرطانی حمله ور شوند.

7. درمان هدفمند (Targeted Therapy)

در این روش، داروها یا مواد دیگری برای حمله به سلول‌های سرطانی خاص و با کمترین آسیب به سلول‌های طبیعی استفاده می‌شود. این روش معمولاً در موارد سرطان پروستات مقاوم به درمان‌های دیگر به کار می‌رود. در واقع زمانی که سرطان بدخیم باشد می شود از این روش جایگزین استفاده کرد.

8. درمان با امواج صوتی پرانرژی متمرکز (High-Intensity Focused Ultrasound – HIFU)

این روش از امواج اولتراسوند با شدت بالا برای گرم کردن و از بین بردن سلول‌های سرطانی در پروستات استفاده می‌کند. در حال حاظر از این روش در درمان های ترکیبی نیز استفاده می شود هرچند که به تنهایی نیز می توان از امواج اولتراسونیک پرقدرت به تنهایی نیز استفاده کرد.

9. درمان با سرما (Cryotherapy)

این روش شامل انجماد سلول‌های سرطانی برای از بین بردن آن‌ها است. پروب‌های کوچک که مایعات بسیار سرد را حمل می‌کنند، به داخل پروستات وارد می‌شوند و سلول‌های سرطانی را منجمد می‌کنند. به طور کلی این روش و هر یک از روش‌های نامبرده دیگر مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب مناسب‌ترین روش باید با مشورت پزشک متخصص و بر اساس وضعیت فردی بیمار صورت گیرد.

زندگی با کنسر پروستات چگونه است؟

تشخیص سرطان پروستات می تواند یک رویداد تغییر دهنده زندگی باشد و همراه با تجربه طیفی از احساسات از جمله ترس، اضطراب و غم طبیعی است. علاوه بر تأثیر عاطفی، این سرطان و درمان آن می‌تواند باعث ایجاد طیفی از عوارض جانبی فیزیکی مانند اختلال نعوظ، بی‌اختیاری و خستگی شود.

با این حال، استراتژی های زیادی وجود دارد که می تواند به مدیریت این اثرات و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. اینها استراتژی ها ممکن است شامل تغییر در رژیم غذایی و ورزش، تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن یا یوگا و حمایت خانواده و دوستان باشد. همچنین برای مردان مبتلا به سرطان پروستات مهم است که از وضعیت خود مطلع بوده و از نزدیک با تیم مراقبت های بهداشتی خود برای ایجاد یک برنامه مراقبت شخصی کار کنند.

احتمال مرگ در سرطان پروستات

وجود احتمال مرگ در سرطان پروستات به چندین عامل بستگی دارد، از جمله مرحله سرطان در زمان تشخیص، نوع سلول‌ های سرطانی، سن بیمار و وضعیت کلی سلامت او. در مراحل اولیه، سرطان پروستات معمولا به خوبی قابل درمان است و بیماران می‌ توانند زندگی طولانی و نسبتا سالمی داشته باشند. اما در مراحل پیشرفته، احتمال مرگ در سرطان پروستات افزایش می‌ یابد، به ویژه اگر سرطان به سایر قسمت‌ های بدن سرایت کرده باشد. در نهایت، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌ تواند تاثیر بسزایی در کاهش احتمال مرگ داشته باشد. به همین دلیل، انجام معاینات منظم و بررسی‌ های پزشکی توصیه می‌ شود.

نتیجه تحقیقات درباره کنسر پروستات و دستورالعمل های آینده

خبر خوب این است که روند انجام تحقیقات در خصوص سرطان پروستات با بسیاری از پیشرفت‌های جدید هیجان‌انگیز همچنان ادامه دارد. برخی از امیدوارکننده‌ترین زمینه‌های تحقیقاتی شامل استفاده از آزمایش ژنومی برای هدف‌گیری بهتر درمان، توسعه ایمنی‌درمانی‌های جدید و درمان‌های هدفمند، و استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود تشخیص و برنامه‌ریزی درمان است.

همانطور که درک ما از کنسر پروستات همچنان در حال تکامل است، این احتمال وجود دارد که درمان های جدید و موثرتری در دسترس باشند و میلیون ها مرد مبتلا به این بیماری را امیدوار کنند.

نکات پایانی درباره کنسر پروستات

سرطان پروستات یک نگرانی جدی در خصوص سلامت مردان است که میلیون ها مرد را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. در حالی که می تواند یک تشخیص ترسناک باشد، اما خوشبختانه گزینه های درمانی زیادی برای آن وجود دارد، و با تشخیص زودهنگام، شانس یک درمان موفقیت آمیز برای آن بالا است. با اطلاع از آخرین تحقیقات و همکاری نزدیک با متخصصان ارولوژی و سایر متخصصان دیگر، مردان مبتلا به سرطان پروستات می توانند نقش فعالی در مراقبت از خود داشته باشند و شانس خود را برای نتجایج مثبت درمانی بهبود بخشند.

پاسخ به سوالات متداول

نرخ بقای سرطان پروستات چقدر است؟

میزان بقای این سرطان در مردان به عوامل مختلفی از جمله مرحله سرطان در زمان تشخیص، سن بیمار و سلامت کلی و رویکرد درمانی بستگی دارد. خوشبختانه به طور کلی، میزان بقا برای سرطا بالا است با این حال، اگر سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته باشد، میزان بقا کاهش می‌یابد و احتمال بروز عوارض بیشتر خواهد شد.

مردان از چند سالگی باید تحت غربالگری این سرطان قرار بگریند؟

انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند که مردان از سن 50 سالگی (یا زودتر از آن در صورت داشتن عوامل خطر مانند سابقه خانوادگی سرطان پروستات) برای انجام غربالگری های مورد نیاز در این خصوص اقدام کنند. در خصوص مزایا و خطرات بالقوه غربالگری سرطان پروستات حتما با یک پزشک متخصص ارولوژی صحبت کنید. توجه به این نکته نیز ضروری است که تصمیم برای انجام غربالگری باید بر اساس ترجیحات بیمار و عوامل خطر فردی باشد.

آیا سرطان پروستات ارثی است؟

در حالی که بیشتر موارد سرطان در این غده مستقیماً ارثی نیستند، اما متاسفانه داشتن سابقه خانوادگی در این خصوص می تواند خطر ابتلا به بیماری را در مردان افزایش دهد. مردانی که پدر یا برادری دارند که سرطان پروستات داشته اند احتمالا در معرض خطر بیشتری قرار دارند و اگر چند نفر از اعضای خانواده تحت تاثیر قرار گرفته باشند، این خطر بیشتر و بیشار هم می شود.

آیا می توان از بروز سرطان این غده پیشگیری کرد؟

در حالی که هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سرطان پروستات وجود ندارد، چندین عامل مرتبط با سبک زندگی وجود دارد که ممکن است به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند. اینها شامل حفظ وزن در محدوده سالم، خوردن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوه ها و سبزیجات، ورزش منظم و پرهیز از سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل می شوند.

تفاوت بین سرطان پروستات و هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) چیست؟

هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)  به بزرگ شدن غیر سرطانی غده پروستات است که در مردان مسن شایع است اشاره دارد. در حالی که BPH می تواند علائم مشابه سرطان  (مانند مشکل در ادرار کردن) ایجاد کند، اما این وضعیت به هیچ عنوان نوعی سرطان نیست و خطر ابتلا به سرطان در غده نامبرده را افزایش نمی دهد. با این حال، هنوز هم برای مردان مبتلا به BPH باید به طور منظم تحت نظر باشند و طبق توصیه تحت غربالگری سرطان پروستات قرار گیرند.