همه چیز درباره کالیس کلیه: از تشخیص تا درمان

کالیس کلیه به تجمع غیر طبیعی کلسیم در بافت های کلیه گفته می شود که می تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه و مشکلات دیگر شود. عواملی مانند جنسیت، سن، نژاد و سبک زندگی می توانند بر شیوع این بیماری تاثیرگذار باشند. مطالعات نشان می دهند که این بیماری در مردان بیشتر از زنان رخ می دهد و شیوع آن با افزایش سن بیشتر می شود. همچنین، رژیم غذایی و مصرف مایعات نیز نقش مهمی در بروز این بیماری دارند. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا بیشتر با کالیس کلیه، راه های تشخیض و درمان آن آشنا شوید.

کالیس کلیه چیست؟

هر انسان دو کلیه دارد که هر یک تقریباً به اندازه یک مشت بوده و در دو طرف ستون فقرات، در ناحیه پایینی قفسه سینه، قرار دارند. وظیفه اصلی کلیه‌ها تصفیه خون است؛ آن‌ها مواد زائد را از بدن دفع می‌کنند، تعادل مایعات را حفظ می‌کنند و الکترولیت‌ها را در سطح مناسبی نگه می‌دارند. علاوه بر این، کلیه‌ها در تنظیم فشار خون و سایر فرآیندهای مهم بدن نقش دارند. خون از طریق کلیه‌ها عبور کرده، مواد مضر فیلتر می‌شوند و میزان آب، نمک و مواد معدنی در صورت نیاز تنظیم می‌گردد.

همانطور که گفتیم، کالیس کلیه به تجمع غیر عادی کلسیم در بافت ‌های کلیه اشاره دارد که ممکن است باعث تشکیل سنگ ‌های کلیوی شود. این سنگ‌ ها زمانی شکل می‌ گیرند که کریستال‌ ها در ادرار ایجاد شده و به مرور زمان به هم متصل می‌ شوند. کالیس ‌های کلیه محفظه‌ هایی هستند که ادرار از طریق آنها جریان می ‌یابد و هر کلیه دارای ۶ تا ۱۰ کالیس است. کالیس‌ های کوچک نوک هرم‌ های کلیوی را دربر می‌ گیرند و کالیس ‌های فرعی، لوله‌ هایی هستند که ادرار را دریافت کرده و با به هم پیوستن آنها کالیس ‌های بزرگ ‌تر و سپس حالب ایجاد می‌ شود.

دلایل ابتلا به کالیس کلیه یا کالیکتازی

کالیس کلیه یا کالیکتازی به اتساع غیر طبیعی یا گشاد شدگی کالیس‌ های کلیوی اشاره دارد که به دلیل تجمع ادرار در این نواحی رخ می ‌دهد. این حالت ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد که در ادامه به برخی از دلایل اصلی آن اشاره می ‌کنیم:

1. انسداد مجاری ادراری: یکی از رایج ‌ترین دلایل کالیس کلیه انسداد در مجاری ادراری است. این انسداد می‌ تواند به دلیل سنگ‌ های کلیوی، تومورها، یا التهاب در مجاری ادراری ایجاد شود و باعث تجمع ادرار و افزایش فشار در کالیس‌ های کلیه گردد.
2. سنگ ‌های کلیوی: سنگ‌ های کلیه زمانی تشکیل می ‌شوند که مواد معدنی در ادرار به هم چسبیده و کریستال ‌هایی ایجاد می ‌کنند. این سنگ ‌ها ممکن است در مجاری ادراری گیر کنند و جریان طبیعی ادرار را مسدود کنند که منجر به گشاد شدن کالیس‌ های کلیه می ‌شود.
3. عفونت ‌های کلیوی (پیلونفریت): عفونت ‌های مکرر یا شدید در کلیه می ‌تواند باعث التهاب و تورم مجاری ادراری شود که ممکن است منجر به کالیکتازی شود. این عفونت ‌ها معمولا با تب، درد پهلو و مشکلات ادراری همراه هستند.
4. اختلالات مادرزادی: برخی افراد ممکن است با مشکلات ساختاری در کلیه‌ ها یا مجاری ادراری به دنیا بیایند که می ‌تواند باعث اختلال در جریان طبیعی ادرار و در نتیجه بروز کالیکتازی شود.
5. ضربه یا آسیب به کلیه: آسیب ‌های فیزیکی به کلیه‌ ها، مثلا در اثر تصادف یا ضربه مستقیم، می‌ تواند باعث اختلال در عملکرد طبیعی کلیه و انسداد مجاری ادراری شود که در نهایت منجر به گشاد شدن کالیس ‌ها می ‌گردد.
6. تنگی حالب: حالب، لوله ‌ای است که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می ‌کند. اگر این لوله به دلایلی مانند تشکیل بافت اسکار یا التهابات مزمن باریک شود، جریان ادرار مختل شده و باعث افزایش فشار در کالیس ‌های کلیوی و ایجاد کالیکتازی می ‌شود.

حتما بخوانید : 👌

• همه چیز درباره ی دفع پروتئین کلیه

در مجموع، کالیکتازی نیاز به تشخیص دقیق و درمان مناسب دارد تا از مشکلات جدی ‌تر مانند آسیب دائمی به کلیه جلوگیری شود.

علائم کالیکتازی چیست؟

گشاد شدن کالیس کلیه می ‌تواند علائم مختلفی داشته باشد که به شدت و علت اصلی بیماری بستگی دارد. برخی افراد ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامتی نداشته باشند، اما با پیشرفت مشکل، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:

• درد پهلو یا کمر: یکی از شایع ‌ترین علائم کالیکتازی، درد در ناحیه پهلو یا کمر است که معمولا در طرفی که کلیه درگیر است احساس می ‌شود. این درد ممکن است متناوب یا مداوم باشد و در صورت وجود سنگ کلیه یا انسداد شدیدتر شود.
• مشکلات ادراری: افراد ممکن است تغییراتی در الگوی ادراری خود مشاهده کنند. این تغییرات شامل تکرر ادرار، احساس نیاز مکرر به دفع ادرار اما با حجم کم، یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن می ‌شود.
• خون در ادرار (هماچوری): در برخی موارد، کالیکتازی ممکن است باعث مشاهده خون در ادرار شود. این علامت به دلیل آسیب به بافت ‌های کلیه یا مجاری ادراری به وجود می ‌آید.
• عفونت ‌های ادراری مکرر: کالیکتازی می ‌تواند جریان طبیعی ادرار را مختل کند و باعث تجمع ادرار شود که محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ ها فراهم می‌ کند. این وضعیت منجر به عفونت ‌های مکرر دستگاه ادراری می ‌شود که علائمی مانند تب، درد هنگام ادرار و تیره شدن ادرار را به همراه دارد.
• تورم در شکم یا پهلو: در موارد شدید، تجمع ادرار ممکن است باعث تورم در ناحیه شکم یا پهلو شود که می ‌تواند همراه با ناراحتی و فشار در این نواحی باشد.
• تهوع و استفراغ: در برخی موارد شدید، به ‌ویژه زمانی که کالیس کلیه به انسداد جدی منجر شده است، ممکن است تهوع و استفراغ نیز مشاهده شود که معمولا به دلیل درد شدید و اختلال در عملکرد کلیه است.
• کاهش حجم ادرار: در صورت انسداد شدید مجاری ادراری، ممکن است حجم ادرار دفع‌ شده کاهش یابد که این خود نشانه ‌ای از تجمع ادرار در کلیه ‌ها و بروز مشکلات جدی ‌تر است.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به متخصص اورولوژی و انجام بررسی‌ های لازم برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است تا از عوارض جدی ‌تری مانند نارسایی کلیه جلوگیری شود.

نوشته پیشنهادی : برگشت ادرار به کلیه چگونه اتفاق می افتد ؟

روش های تشخیص مشکل در کالیس کلیه

تشخیص کالیس کلیه یا کالیکتازی معمولا از طریق ترکیبی از معاینات بالینی و آزمایش های تصویر برداری انجام می شود. در اینجا برخی از روش های رایج تشخیص این مشکل آورده شده است:

• سونوگرافی (اولتراسوند): این روش غیرتهاجمی از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از کلیه ها استفاده می کند و می تواند تجمع مایعات یا سنگ های کلیوی را نشان دهد.
• سیتی اسکن (CT Scan): سیتی اسکن از تصاویر مقطعی برای بررسی دقیق تر ساختارهای داخلی کلیه ها استفاده می کند. این روش می تواند به شناسایی سنگ ها و سایر ناهنجاری ها کمک کند.
• اوروگرافی: اوروگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای بررسی دستگاه ادراری از جمله کلیه ها، حالب ها و مثانه استفاده می شود. این روش به پزشکان کمک می کند تا مشکلاتی مانند سنگ های کلیوی، تومورها، عفونت ها و ناهنجاری های ساختاری را تشخیص دهند.
• آزمایش ادرار: تجزیه و تحلیل ادرار می تواند به شناسایی عفونت ها، خون و مواد معدنی غیر طبیعی که ممکن است نشان دهنده وجود سنگ های کلیوی یا سایر مشکلات باشد، کمک کند.
• آزمایش خون: آزمایش خون می تواند اطلاعاتی درباره عملکرد کلیه ها و سطح مواد معدنی و الکترولیت ها در خون ارائه دهد که ممکن است به تشخیص مشکلات کلیوی کمک کند.
• سیستوسکوپی: در این روش، یک دوربین کوچک از طریق مجرای ادرار وارد بدن می شود تا مثانه و کلیه ها را بررسی کند. این روش می تواند به شناسایی انسدادها و سایر ناهنجاری ها کمک کند.

سایر مقالات :

• همه چیز درباره ی سنگ حالب
• سنگ مثانه چه نشانه هایی دارد؟

روش های درمان کالیکتازی

درمان کالیس کلیه به علت اصلی بروز آن بستگی دارد. هدف اصلی درمان، رفع انسداد مجاری ادراری، کاهش فشار بر کلیه‌ ها و جلوگیری از آسیب بیشتر به آنهاست. بسته به شدت و علت کالیکتازی، روش ‌های درمانی زیر ممکن است به‌کار گرفته شوند:

درمان دارویی کالیکتازی

• آنتی ‌بیوتیک‌ها: اگر کالیکتازی به علت عفونت کلیه یا مجاری ادراری ایجاد شده باشد، مصرف آنتی ‌بیوتیک ‌ها می ‌تواند عفونت را کنترل کند و از گسترش آن جلوگیری کند.
• داروهای ضد درد و ضد التهاب: برای کاهش درد و التهاب ناشی از انسداد یا سنگ ‌های کلیوی، پزشکان ممکن است داروهای مسکن تجویز کنند.
• داروهای شل‌ کننده عضلات حالب: این داروها به کاهش اسپاسم حالب و تسهیل عبور سنگ ‌های کوچک کلیوی کمک می ‌کنند.

بیشتر بخوانید : علائم عفونت کلیه چیست ؟

درمان سنگ کلیه

• لیتوتریپسی (سنگ‌ شکنی با امواج شوک): در صورتی که سنگ ‌های کلیوی باعث انسداد مجاری ادراری شده باشند، لیتوتریپسی یکی از روش ‌های رایج برای شکستن سنگ ‌ها به قطعات کوچک ‌تر است تا بدن بتواند آنها را دفع کند.
• جراحی: در مواردی که سنگ ‌های کلیوی بزرگ ‌تر باشند یا به روش ‌های غیرتهاجمی قابل درمان نباشند، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن سنگ‌ ها وجود داشته باشد. روش‌ هایی مانند نفرولیتوتومی (برداشتن سنگ از طریق ایجاد برش کوچک در کمر) یا یورتروسکوپی (برداشتن سنگ از طریق حالب با استفاده از دستگاه) انجام می ‌شود.

رفع انسداد مجاری ادراری

اگر انسداد مجاری ادراری ناشی از تنگی حالب یا وجود تومور باشد، ممکن است نیاز به جراحی برای برطرف کردن انسداد باشد. در مواردی مانند تنگی حالب، پزشک ممکن است استنت (لوله نازک) در داخل مجاری ادراری قرار دهد تا جریان ادرار به‌ طور موقت برقرار شود.

در برخی موارد شدید که انسداد جدی وجود دارد، ممکن است لازم باشد یک لوله (نفرستومی) مستقیما از طریق پوست به کلیه وارد شود تا ادرار تخلیه شود و فشار از روی کلیه ‌ها برداشته شود.

مقاله پیشنهادی :

• برای جلوگیری از سنگ کلیه چه باید کرد ؟

درمان عفونت ‌های ادراری مکرر

در صورتی که کالیس کلیه به دلیل عفونت‌ های ادراری مکرر ایجاد شده باشد، علاوه بر مصرف آنتی ‌بیوتیک، ممکن است نیاز به تغییرات در سبک زندگی مانند افزایش مصرف مایعات و رعایت بهداشت ادراری برای پیشگیری از بروز مجدد عفونت باشد.

در نهایت، انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به تشخیص پزشک و شرایط خاص بیمار دارد. اگر کالیکتازی به ‌موقع تشخیص داده و درمان شود، می‌ توان از عوارض جدی ‌تری مانند نارسایی کلیه جلوگیری کرد.

پاسخ به سوالات پرتکرار در مورد کالیس کلیه