پیچ خوردگی بیضه: وقتی زمان طلایی برای درمان مهم می ‌شود

آیا می ‌دانستید که یک مشکل ساده، اما اورژانسی به نام پیچ خوردگی بیضه می ‌تواند سلامت و حتی آینده باروری یک مرد را تهدید کند؟ پیچ خوردگی بیضه یا همان تورشن بیضه، یک وضعیت دردناک و ناگهانی است که در آن طناب اسپرماتیک، که وظیفه خون ‌رسانی به بیضه‌ ها را بر عهده دارد، به دور خود می ‌پیچد. این وضعیت باعث اختلال جدی در جریان خون می شود و در صورت تاخیر در درمان، آسیب ‌های جبران ‌ناپذیری به بافت بیضه وارد می ‌کند. اگرچه این بیماری نادر است، اما فوریت در تشخیص و درمان آن اهمیت حیاتی دارد.

اگر می ‌خواهید با علائم، دلایل، عوارض و روش ‌های تشخیص این وضعیت بیشتر آشنا شوید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

علائم بیماری پیچ خوردگی بیضه

علائم این بیماری معمولا ناگهانی و بسیار شدید هستند و در صورت عدم آشنایی با آنها ممکن است زمان طلایی برای درمان از دست برود. این علائم عبارت‌اند از:

1. درد ناگهانی و شدید در بیضه‌ ها

درد شدید و غیر منتظره در یک بیضه (اغلب بیضه چپ) شایع‌ ترین نشانه پیچ خوردگی است. این درد می ‌تواند به کشاله ران یا حتی شکم نیز انتشار یابد. در برخی موارد، ممکن است فرد بیدار شده و متوجه این درد شود.

2. تورم و حساسیت بیضه

بیضه درگیر ممکن است به سرعت متورم و بسیار حساس شود. لمس بیضه معمولا با درد شدیدی همراه است که تشخیص پزشک را تسهیل می‌ کند.

3. تغییر رنگ پوست بیضه

کاهش یا قطع جریان خون می ‌تواند باعث کبودی، قرمزی یا تیرگی پوست بیضه شود. این تغییر رنگ نشانه ‌ای جدی از این عارضه است که نباید نادیده گرفته شود.

4. حالت تهوع و استفراغ

درد شدید ناشی از پیچ خوردگی بیضه ممکن است واکنش ‌های جسمانی همچون حالت تهوع و استفراغ را ایجاد کند، به ویژه در کودکان و نوجوانان.

این نوشته مخصوص شماست :

• با علل ناباروری مردان آشنا شوید

5. تغییر موقعیت بیضه

در بسیاری از موارد، بیضه درگیر در موقعیت بالاتر از حالت عادی قرار می ‌گیرد یا به نظر می‌ رسد که چرخیده است. این تغییر می ‌تواند با معاینه فیزیکی تشخیص داده شود.

نوشته پیشنهادی :

• علائم فتق کشاله ران چیست ؟

دلیل پیچ خوردگی بیضه چیست؟

تورشن بیضه به دلایل مختلفی رخ می ‌دهد که می ‌توان آن را به دو دسته عوامل ژنتیکی و محیطی تقسیم کرد. در ادامه به بررسی این دلایل می ‌پردازیم:

1. ناهنجاری ‌های آناتومیکی

برخی از مردان به دلیل ساختار خاص طناب اسپرماتیک، مستعد پیچ خوردگی بیضه هستند. این حالت که به “دگرگونی زنگوله ‌ای” مشهور است، باعث می ‌شود طناب اسپرماتیک به راحتی چرخیده و پیچیده شود. این ناهنجاری می ‌تواند ارثی باشد.

2. فعالیت بدنی شدید

انجام فعالیت ‌های ورزشی سنگین، حرکات ناگهانی یا حتی ضربه به بیضه می ‌تواند منجر به پیچ خوردگی شود. هرچند این مورد نسبت به دلایل دیگر کمتر شایع است، اما نباید نادیده گرفته شود.

3. تغییرات دما

قرار گرفتن در معرض سرمای شدید یا تغییرات ناگهانی دما می ‌تواند باعث انقباض عضلات اطراف طناب اسپرماتیک شود و در نهایت منجر به پیچ خوردگی شود.

4. دوره بلوغ

پیچ خوردگی بیضه بیشتر در پسران نوجوان و مردان جوان رخ می ‌دهد، زیرا در این دوران بیضه ‌ها رشد سریع ‌تری دارند و به دلیل تغییرات هورمونی، حساس ‌تر هستند.

5. سایر عوامل خطر

سابقه خانوادگی پیچ خوردگی، داشتن بیضه‌ نزول ‌نکرده در کودکی و حتی خوابیدن در موقعیت‌ های خاص می‌ توانند ریسک این وضعیت را افزایش دهند.

عوارض پیچ خوردگی بیضه

عدم درمان به ‌موقع این عارضه می ‌تواند عواقب جدی و گاهی غیر قابل جبران به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:

• مرگ بافت بیضه (نکروز): در صورت عدم بازگشت جریان خون به بیضه طی 4 تا 6 ساعت، بافت بیضه شروع به از بین رفتن می ‌کند. این آسیب معمولا دائمی است و می ‌تواند منجر به از دست دادن کامل بیضه شود.
• ازدست‌ دادن بیضه: در موارد حاد‌، برداشتن بیضه آسیب ‌دیده ممکن است تنها راه درمان باشد. این مسئله به ویژه در مواردی رخ می ‌دهد که درمان به تعویق افتاده باشد.
• مشکلات باروری: آسیب به بافت بیضه یا حذف آن می ‌تواند تولید اسپرم را مختل کرده و بر باروری تاثیر منفی بگذارد. حتی اگر یک بیضه سالم باقی بماند، ممکن است کیفیت اسپرم‌ ها کاهش یابد.
• عفونت و گانگرن: اگر بیضه نکروزه شود و در بدن باقی بماند، ممکن است عفونت شدیدی ایجاد شود که می ‌تواند به بافت‌ های اطراف و حتی جریان خون گسترش یابد.
• عوارض روانی: از دست دادن بیضه یا کاهش توانایی باروری می‌ تواند تاثیرات روانی عمیقی به همراه داشته باشد، از جمله کاهش اعتماد به نفس و اضطراب درباره آینده.

نحوه تشخیص پیچ خوردگی بیضه

تشخیص تورشن بیضه باید با سرعت و دقت انجام شود. دکتر اورولوژی از روش ‌های زیر برای تایید تشخیص استفاده می ‌کنند:

1. معاینه فیزیکی

پزشک با بررسی موقعیت و حساسیت بیضه‌ ها و همچنین علائم بالینی مانند درد و تورم می ‌تواند تشخیص اولیه دهد. موقعیت بالا رفته بیضه یا تغییر در حالت آن معمولا نشانه‌ های مشخصی هستند.

2. تست رفلکس کرمستر

این تست شامل لمس قسمت داخلی ران است که در حالت طبیعی باعث انقباض عضلات طناب اسپرماتیک و بالا رفتن بیضه می ‌شود. عدم وجود این عکس العمل می‌ تواند نشان ‌دهنده پیچ خوردگی باشد.

3. سونوگرافی داپلر

سونوگرافی داپلر یکی از مطمئن ‌ترین روش ‌ها برای بررسی جریان خون در بیضه است. در صورت پیچ خوردگی، کاهش یا قطع جریان خون در طناب اسپرماتیک مشاهده می‌ شود.

درمان پیچ خوردگی بیضه با عمل جراحی

پیچ خوردگی بیضه یک وضعیت اورژانسی است که اغلب تنها راه درمان آن عمل جراحی است. این جراحی که با نام اورکیوپکسی شناخته می ‌شود، با هدف باز کردن پیچ ‌خوردگی، بازگرداندن جریان خون و تثبیت بیضه ‌ها انجام می ‌شود. در مواردی که بیضه به دلیل تاخیر در درمان دچار نکروز شده باشد، ممکن است نیاز به برداشتن آن باشد (اورکیکتومی). مراحل درمانی شامل موارد زیر است:

• بیهوشی عمومی یا موضعی

برای انجام عمل جراحی، بیمار معمولا تحت بیهوشی عمومی قرار می‌ گیرد، اما در برخی موارد خاص، از بی ‌حسی موضعی استفاده می ‌شود.

• باز کردن پیچ‌ خوردگی

جراح با ایجاد یک برش کوچک در کیسه بیضه، طناب اسپرماتیک پیچ‌ خورده را شناسایی و اصلاح می ‌کند. در این مرحله جریان خون به بیضه ‌ها بازمی‌ گردد و جراح وضعیت بیضه را بررسی می‌ کند.

• ثابت کردن بیضه‌ ها

برای پیشگیری از تکرار این مشکل، بیضه‌ های هر دو طرف به دیواره کیسه بیضه ثابت می ‌شوند. این روش احتمال پیچ خوردگی در آینده را به حداقل می ‌رساند.

• برداشتن بیضه در صورت آسیب شدید

اگر بیضه دچار مرگ بافتی (نکروز) شده باشد، جراح آن را برمی ‌دارد تا از عفونت و گسترش عوارض جلوگیری شود.

• مدت زمان عمل

این جراحی معمولا کمتر از یک ساعت زمان می‌ برد و بیمار اغلب در همان روز یا روز بعد از بیمارستان ترخیص می ‌شود.

هزینه عمل پیچ خوردگی بیضه

هزینه این عمل به عوامل مختلفی وابسته است. یکی از این عوامل، نوع بیمارستان است؛ به طوری که هزینه جراحی در بیمارستان ‌های دولتی معمولا کمتر از مراکز خصوصی است، اما مراکز خصوصی اغلب خدمات با کیفیت ‌تر و روند درمان سریع‌ تری ارائه می ‌دهند. همچنین، پوشش بیمه نقش مهمی در کاهش هزینه‌ ها دارد، زیرا بسیاری از بیمه ‌ها جراحی ‌های اورژانسی مانند پیچ خوردگی بیضه را پوشش می ‌دهند. با این حال، پیش از عمل باید شرایط و میزان پوشش بیمه بررسی شود. از سوی دیگر، وضعیت بیمار نیز می ‌تواند بر هزینه ‌ها تاثیر بگذارد. اگر بیضه آسیب ‌دیده نیاز به برداشتن داشته باشد یا عوارضی مانند عفونت وجود داشته باشد، هزینه‌ ها افزایش پیدا می ‌کند.

عامل دیگری که بر هزینه ‌ها تاثیر دارد، منطقه جغرافیایی است؛ معمولا در شهرهای بزرگ هزینه جراحی بیشتر از مناطق کوچک ‌تر است که این امر ممکن است به تجربه جراح و امکانات بیمارستان مربوط باشد. علاوه بر این، هزینه ‌های پس از عمل مانند ویزیت ‌های بعدی، داروها و آزمایش ‌های تکمیلی نیز باید در نظر گرفته شود. هزینه این عمل در مراکز خصوصی حدود 10 تا 20 میلیون تومان متغیر است، در حالی که این مبلغ در بیمارستان‌ های دولتی کمتر خواهد بود.

مراقبت بعد از عمل پیچ خوردگی بیضه

پس از جراحی، رعایت مراقبت ‌های مناسب نقش مهمی در بهبود سریع ‌تر و پیشگیری از عوارض دارد. استراحت کافی در روزهای اول بسیار مهم است و توصیه می ‌شود از انجام فعالیت‌ های سنگین خودداری کنید. پزشک معمولا برای کاهش درد و التهاب، مسکن ‌هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن تجویز می ‌کند. همچنین استفاده منظم از کمپرس یخ، هر چند ساعت یک بار به مدت ۱۵ دقیقه، می ‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد.

حفظ بهداشت ناحیه جراحی نیز اهمیت ویژه ‌ای دارد. برش جراحی باید تمیز و خشک نگه داشته شود و طبق دستورالعمل پزشک، پانسمان به موقع تعویض شود. علاوه بر این، تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، از انجام فعالیت ‌های جنسی خودداری کنید. پیگیری منظم با پزشک و ویزیت‌ های دوره‌ ای برای اطمینان از روند بهبودی ضروری است. در صورت مشاهده علائمی مانند تب، تورم شدید یا خروج چرک از ناحیه جراحی، باید فورا به پزشک اطلاع داده شود.

درمان پیچ خوردگی بیضه در خانه

درمان خانگی پیچ خوردگی بیصه عملا امکان ‌پذیر نیست، زیرا این وضعیت نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. با این حال، اگر دسترسی فوری به پزشک ندارید، اقدامات زیر ممکن است کمی کمک‌ کننده باشد:

• تلاش برای رفع پیچ ‌خوردگی:در موارد خاص، می ‌توان با چرخاندن بیضه به سمت بیرون (مانند باز کردن پیچ) سعی کرد پیچ ‌خوردگی را رفع کرد. اما این اقدام باید با احتیاط انجام شود و به عنوان جایگزین جراحی در نظر گرفته نمی ‌شود.
• استفاده از کمپرس سرد:برای کاهش درد و تورم، می‌ توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.
• مراجعه فوری به پزشک:هرگونه تاخیر در درمان پزشکی می‌ تواند عوارض جبران ‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. بنابراین، حتی اگر علائم به طور موقت کاهش یابد، باید به پزشک مراجعه کنید.

سخن پایانی

پیچ خوردگی بیضه یک وضعیت اورژانسی و تهدید کننده سلامت مردان است که به تشخیص و درمان فوری نیاز دارد. شناخت علائم اولیه، مانند درد شدید و ناگهانی در بیضه ‌ها، تورم و تغییر رنگ پوست، می ‌تواند به نجات بیضه و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند. همچنین، در صورت مواجهه با چنین علائمی، بدون تاخیر به پزشک مراجعه کنید، زیرا هر دقیقه در این شرایط اهمیت دارد.

اگرچه نمی ‌توان از پیچ خوردگی بیضه به طور کامل پیشگیری کرد، اما پوشیدن لباس زیر مناسب و استفاده از محافظ هنگام ورزش‌ های سنگین می ‌تواند خطر آن را کاهش دهد.

پاسخ به سوالات پرتکرار در مورد تورشن بیضه